Ahmet Hulusi KIRIM
Bazı insanlar vardır ki, yaşadıkları döneme olumlu anlamda damgasını vururlar. Yine bazı insanlar
da vardır ki, resmi tarihe göre kahramandırlar ama altını deşince kötü kokular gelir. İşte bu Topal
Osman’da ikinci kategoriye giren bir kişiliktir.
Topal Osman (1883-1923) kayıkçılıktan keresteciliğe terfi etmiş bir Giresunlu Çepni’dir.
Yaşamının çeşitli kesitlerine baktığınızda, aynı zamanda bir asker, bir maceracı, eşkıya ve sadist bir
seri katil olduğu hemen göze çarpar.
Topal 0sman, ittihatçı olup Teşkilat-ı Mahsusa üyesidir. 1912 senesinde Balkan savaşı patlayınca
gönüllü olarak askere gider ve orada dizinden yaralanınca topal kalır. 1914 sonunda teşkilatın emriyle 100 çapulcu toplar. Trabzon cezaevini basarak, ipten kazıktan kurtulmuş 150 kişiyi salıp bir çete kurar. Zamanla yüzlerce kişiyi bulan bu çete, 1916’da Ruslara karşı savaşan orduya katılır. Ancak firar edince Divan-ı Harp tarafından 50 sopa ile cezalandırılır. Çürük raporu alıp Giresun’a döner.
Giresun’a dönünce belediye reisliğine ilaveten Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti reisliğine el koydu.
Şehrin yegane hakimi oldu. Topal Osman ve sair çetelerin zulümleri nedeniyle muzdarip olan
Müslüman/Hıristiyan halkın yoğun şikayetleri üzerine, Rumları ve Ermenileri Türk çetelerinden de
korumak için padişah tarafından görevli olarak M. Kemal 16 Mayıs 1919’da Samsun’a gönderilir.
M. Kemal’in yapacağı işler arasında Topal Osman ve çetesini yakalayıp etkisiz hale getirmek de vardır. Topal Osman ile daha önceden bağlantılı olan M. Kemal ilk iş olarak 29 Mayıs 1919 günü Havza’da Topal Osman ile görüşür. M. Kemal bu görüşmede ayrılıkçı Pontus belasının temizlenmesini ister. Ağa uzun süren bu görüşmeden sonra şöyle der:
“Siz hiç merak etmeyin paşam. Bu Pontus Rumlarına öyle bir tütsü vereceğim ki hepsi Mağaralarda eşek arıları gibi boğulup gidecek.”
Yetkiyi alan Topal Osman Giresun’a dönünce çetesiyle vahşice etnik temizliğe başladı. Rumları
toplayıp vapur kazanlarında yakmak veya sandallara doldurarak denizde boğmak, kurbanlarının eline kazmayı verip “Burada bir çukur kaz” diye emredip, çukur yeterli derinliğe ulaşınca “gir içeri” diyerek kendi eliyle kazdığı mezara gömmek, gasp yapmak, fidye için adam kaldırmak, işyerlerine konmak vb. onun en bilinen eylemleri ve hunharca cinayetleridir.
M. Kemal’in iradesiyle Topal Osman’ın yaptığı, bölgeden Rumları temizleyerek aslında
ittihatçıların ulus-devlet hülyasıyla 1913’de başlattıkları etnik temizliğin tamamlanmasından ibaretti. 1914 senesinde Ağa’nın faaliyet gösterdiği Trabzon, Kastamonu ve Sivas vilayetinde 450 bin Rum yaşıyordu. Bunlardan 86 bini Rusya’ya hicret etti. 322 bini 1924’de mübadele ile Yunanistan’a gitti. Geri kalan 40-50 bin Rum da bu hengamede katledildi.
Topal Osman hizmetlerine Erzurum ve Sivas Kongrelerinde de devam etti. M. Kemal’e muhalefet
eden Giresun ve Trabzon delegelerini tehdit ederek pasifize etti.
Ekim 1920’de Koçgiri aşiret reisi Alişer önderliğinde başlayan ilk Kürt halk hareketi isyanını
bastırmak üzere 550 adamı ile Refahiye’ye gönderildi. İki aylık kanlı ve vahşi çatışmalardan sonra
isyancı Kürtleri bastırma operasyonu katliama dönüştü. İsyan bölgesindeki köylerde taş üstünde taş bırakmadı. Koyun, sığır, zahire ve erzaka el koydu. Nurettin Paşa ile insanlara yönelik bir imha hareketi başlattı. Koçgiri’de gasp ettiği koyun ve sığır ile, dönüş yolunda Suşehri, Koyulhisar, Reşadiye, Niksar ve Erbaa Rumlarını acımasızca katletmeye devam etti. Giresun’da koyun ve sığırları satarak büyük servet kazandı.
1921 ilkbaharında Samsun’a geçti. Esnaftan kişileri fidye için dağa kaldırmaya başladı. Şikayetler
üzerine Ankara’ya gelmesi emredildi. Yaz başında Ankara’ya hareket etti. Yol boyunca muhaliflerin
bulunduğu köyleri yakarak Ankara’ya vardı. Buradan Sakarya cephesine gönderildi. Dönüşte milis
yarbaylığa terfi ettirildi. Tekrar Giresun’a döndü. Halka yaptığı zulüm artınca, adam öldüren, yol
kesen, haraç alan bir eşkıya türedi diye şikayetler arttı. Bu on parmağında on marifet bulunan
“kahramanın” kırdığı ceviz bini aşınca göz önünde tutulmak üzere adamlarıyla Ankara’ya davet edildi. M. Kemal’in fahri muhafız birliği kumandanı yapıldı.
ALİ ŞÜKRU OLAYI
Birinci Meclis M. Kemal’e muhalefetin en yoğun yapıldığı bir meclistir. Meclis esas olarak iki
guruba bölünmüş olup, birinci gurubun lideri M. Kemal, ikinci gurubun sözcülerinden birisi de Ali Şükrüdür. Esas olarak iktidar mücadelesi olarak algılanması gereken bu kavgada muhalefetin
yönelttiği eleştirilerin en önemlisi, M. Kemal’in tek adam rejimine yönelmesidir. Ali Şükrü özellikle
Bursa’nın Yunanlılarca işgali ve Lozan görüşmelerinin kesintiye uğraması sonrası Misak-ı milliden taviz verilmesi üzerine, mecliste yapılan gizli görüşmelerde iktidara çok sert eleştiriler yöneltir.
Tartışmaların en heyecanlı anında M. Kemal eli belinde Ali Şükrü’nün üzerine yürür.
Bu şiddetli tartışmalardan 20 gün sonra 26 Mart 1923 günü Ali Şükrü aniden ortadan kaybolur.
Mecliste, Ali Şükrü’nün kaybı üzerine yoğun tartışmalar başlar. Yapılan araştırmalar da katilin Topal Osman olduğu anlaşılır. Katilin, M. Kemal’in yakın çevresinden olması nedeniyle, cinayetin en tepeden örgütlü şekilde planlandığını zihinlerde çağrıştırır. M. Kemal güç durumda kalır ve Topal Osman’ı feda etme kararı alır. Topal Osman 2 Nisan 1923 sabahı kaldığı evde etrafı kuşatılınca teslim olur. Kendisi ve 9 adamı infaz edilir. Böylece, cinayet failinin konuşması riski de ortadan kalkar. Neticede M. Kemal hem Topal Osman’dan hem de meclisteki şedit muhalifi Ali Şükrü’den kurtularak bir taşla iki kuş vurmuş olur.
M. Kemal 2 Eylül 1924’de Giresun’a geldiğinde onu cumhuriyet şehidi deyip anar ve anıt mezar
yapılmasına izin verir. 1983’de Kenan Evren şehri ziyaretinde kendisinden övgü ile bahseder ve
1987’den itibaren Topal Osman milli bir kahramana dönüştürülür. 90’larda, Sapanca ölüm
üçgenindeki faili meçhullerin sorumlusu Ergenekoncu Veli Küçük Giresun Bölge Jandarma Komutanı olunca onun heykelini diker. Böylece, soykırımcı eşkıya bir katilden kahraman yaratılır.
12.12.2022
KAYNAKÇA :
Cemal Şener-Topal Osman olayı.
Yerasimos-Pontus meselesi
Komal yay-Koçgiri Halk Hareketi.
Rauf Orbay-Yakın Tarihimiz.
Rıza Nur-Hayat ve Hatıratım.
H.İzzettin Dinamo-Kutsal İsyan
Falih Rıfkı Atay-Çankaya
